123b – Thomas Tuchel sẽ trở thành HLV ngoại quốc thứ 3 dẫn dắt ĐT Anh trong lịch sử. Nhưng nếu trích xuất lịch sử, Tuchel sẽ chẳng tìm thấy nhiều điều tích cực từ 2 người tiền nhiệm Sven-Goran Eriksson và Fabio Capello.
Năm 2011, Louis van Gaal từng nói: “Tôi muốn huấn luyện một đội tuyển quốc gia một lần nữa, nhưng đã từ bỏ ý tưởng đó. Vì hầu như không ai bổ nhiệm một HLV ngoại nữa. ĐT Anh đã thử hai lần với Eriksson và Capello, và hai người họ đã đầu độc cơ hội của chúng tôi. Họ đã hủy hoại phần còn lại. Bạn có thể chắc chắn rằng lần sau khi họ phải bổ nhiệm, FA sẽ nhanh chóng bổ nhiệm một người Anh”.
Van Gaal nói không sai, nhưng chỉ đúng trong 12 năm. Kể từ sau khi chia tay Capello năm 2012, Tam Sư đã qua tay 3 HLV chính thức và 2 người tạm quyền, tất cả đều là người bản địa. Nhưng sau hơn một thập kỷ, FA dường như đã quên đi thứ “thuốc độc” mà Van Gaal nói để . Vậy nhưng nếu FA quên, chúng ta ở đây để nhắc họ nhớ.
Cái gọi là “Thế hệ vàng” của bóng đá Anh có lẽ nghĩ rằng cuộc đấu tranh để sống xứng đáng với danh hiệu đó đã kết thúc cùng với thời gian thi đấu của họ. Ngay sau khi đội bóng của Sven-Goran Eriksson đến Munich và đánh bại Đức 5-1 trong trận đấu vòng loại World Cup 2002, giám đốc điều hành FA lúc bấy giờ, Adam Crozier đã nghĩ ra cụm từ này để mô tả một đội bóng có tiềm năng dường như vô hạn.
Frank Lampard, John Terry, Steven Gerrard, David Beckham, Paul Scholes và Michael Owen cùng với thần đồng Wayne Rooney, một nhóm cá nhân xuất sắc ở cấp CLB.
Giữa năm 1999 và 2012, các CLB Anh đã vô địch Champions League 4 lần, chỉ sau Tây Ban Nha (5 lần) trong thời gian đó. Tuy nhiên, nhóm tài năng đó đã thất bại ở cả EURO 2004 và World Cup 2006 ngay vòng tứ kết, trước khi không thể vượt qua vòng loại EURO 2008 và đến năm 2010, họ đã bị đánh bại 1-4 bởi một Đức trẻ trung ở vòng 1/8 của kỳ World Cup tại Nam Phi.
Phản ánh về những thiếu sót của ĐT Anh tai tiếng đó, Gary Neville đã nói vào năm 2014: “Nếu mọi người hỏi, ‘Hối tiếc lớn nhất trong sự nghiệp của tôi là gì?’, câu trả lời của tôi không bao giờ thay đổi. Tôi luôn nói: ĐT Anh. Nhưng nếu tôi có thể quay lại một khoảnh khắc và thay đổi nó – thay đổi một sự kiện nhỏ để tạo ra một kết quả hạnh phúc hơn – đó sẽ là phút thứ 27 trong trận tứ kết EURO 2004 giữa Anh và Bồ Đào Nha, khi Rooney bị chấn thương. Chúng tôi hòa 2-2 sau thời gian thi đấu thêm nhưng thua 5-6 trên chấm luân lưu”.
“EURO 2004 có thể đã thuộc về chúng tôi. Trong tất cả các giải đấu mà tôi đã chơi trong giai đoạn 2002 đến 2010, đó là giải đấu mà chúng tôi có thể giành chiến thắng. Trong nửa giờ đầu tiên đó, Rooney đã xé nát Bồ Đào Nha. Họ không thể cản cậu ấy. Chúng tôi đang kiểm soát trận đấu với đội hình xuất phát gồm David James, Neville, Terry, Sol Campbell, Ashley Cole, Beckham, Lampard, Gerrard, Scholes, Owen và Rooney”.
Cũng là thua Bồ Đào Nha ở tứ kết nhưng tại World Cup 2006, Eriksson bị sa thải. BLV của BBC Sport, Phil McNulty đã viết một bài phê bình gay gắt về thời gian Eriksson phụ trách ĐT Anh. Ông cho rằng Eriksson không thể thay đổi cục diện trận đấu sau khi Anh bị dẫn bàn, từ chối loại bỏ Beckham và không thể kết hợp Frank Lampard và Steven Gerrard ở giữa sân. McNulty cũng bổ sung rằng Eriksson đã chọn Theo Walcott cho World Cup 2006 mà chưa từng xem chàng trai 17 tuổi thi đấu, và thậm chí còn không sử dụng anh trên đất Đức. Nêu ra chi tiết Eriksson đã nhận hơn 20 triệu bảng tiền lương, McNulty viết “Ông ấy sẽ được nhớ đến như một thất bại đắt giá”.
Nhưng cũng có mặt tích cực, Eriksson đã nâng cao thứ hạng của ĐT Anh trên bảng xếp hạng FIFA, từ vị trí thứ 17 vào tháng 1/2001 lên vị trí thứ 5 vào tháng 7/2006, đạt thứ hạng thứ 4 tại World Cup 2006. Năm 2007, FA đánh giá ông là HLV thành công thứ hai trong lịch sử của ĐT Anh, sau Alf Ramsey.
Eriksson luôn khẳng định ông không phải là một thất bại, và cho biết nước Anh vẫn ngưỡng mộ ông. Trong một cuộc phỏng vấn với The Sunday Times, ông nói: “Tôi chưa bao giờ nghe thấy một lời nói xấu nào về mình trong 6 năm đi khắp đất nước này. Ngay cả sau thất bại trước Bồ Đào Nha. Nếu tôi hạ cánh tại Heathrow hôm nay, mọi người vẫn muốn chữ ký của tôi, điều đó thật tuyệt vời, và rất nhiều người nói ‘Sven, ông đã làm tốt’. Tôi không cảm thấy mình là một thất bại vì những gì tôi đã làm với Anh. Không, tôi không cảm thấy như vậy”.
Ông cho biết, việc bị sa thải sau World Cup không chỉ do thành tích của ông và ĐT, mà còn một phần là do một bài báo trên tờ News of the World, khi Eriksson bị lừa bởi một nhà báo đóng giả là một doanh nhân Ả-Rập giàu có. Ông bị cáo buộc đưa ra bình luận về các cầu thủ và nói về công việc tiếp theo mà ông có thể đảm nhận.
Nhưng có thật là mọi thứ “chỉ” như vậy? Eriksson quên mất việc đã biến ĐT Anh thành một rạp xiếc đúng nghĩa như thế nào khi thoải mái chấp nhận chuyện vợ và bạn gái cầu thủ xuất hiện ngay trong trại tập trung ở các giải đấu lớn. Những nàng WAG lắm chiêu kéo theo cả nghìn phóng viên và hàng vạn ánh đèn flash vô lý, biến thứ hào quang lẽ ra nên dành cho sân cỏ lại chui hết vào hậu trường.
Chính bản thân Eriksson cũng gây nên chuyện khi những ồn ào đời tư xung quanh lối sống đào hoa của ông lên mặt báo mỗi ngày. Với tư cách là người để học trò nhìn vào, Eriksson có đúng là một tấm gương sáng, đặc biệt đặt trong bối cảnh một tập thể đã có đủ thứ tai ương?
Tiếp theo, hãy đến với Capello và nhiệm kỳ từ 2008 tới tháng 2/2012 – ngay trước thời điểm diễn ra EURO 2012. Từ khi Fabio Capello tuyên bố từ chức HLV trưởng ĐT Anh, gần như mọi góc độ của việc từ chức của ông đã được phân tích.
Những người thay thế tiềm năng cho ĐT Anh đã được lên danh sách, cơ hội của Anh tại EURO 2012, và thậm chí cả sự nghiệp HLV của Capello cũng đã được đánh giá. Nhưng có vẻ như không ai dừng lại để hỏi: Capello có đúng không?
Một tìm kiếm trên Google với câu hỏi “Fabio Capello có đúng khi từ chức không?” chỉ mang lại một bài báo trang nhất (từ Bleacher Report) giải quyết câu hỏi này, nhưng bài báo đó hầu như không trả lời đúng trọng tâm.
Thay vào đó, bài báo tránh bất kỳ thảo luận nào về các vấn đề ảnh hưởng đến quyết định từ chức của Capello và kết luận rằng sự chia tay giữa Capello và FA là “tốt nhất cho mọi người trong tình huống này”.
Toàn bộ cuộc tranh cãi giữa FA và Capello bắt đầu khi FA tước bỏ băng đội trưởng Tam Sư của John Terry trước phiên tòa về hành vi phân biệt chủng tộc của cựu trung vệ Chelsea với Anton Ferdinand của Queens Park Rangers.
Điều này khiến Capello rất khó chịu vì hai lý do, ông đã nói rõ trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Ý, Rai 1: “Tôi hoàn toàn không đồng ý với FA về quyết định của John Terry và tôi đã nói điều đó với chủ tịch. Tòa án sẽ quyết định. Đó sẽ là công lý dân sự, không phải công lý thể thao, để quyết định xem John Terry có phạm tội mà anh ta bị cáo buộc không. Tôi đã xem xét và vẫn coi Terry là đội trưởng Anh. Tôi nghĩ chúng ta nên đợi kết luận của phiên tòa trước”.
Lý do đầu tiên khiến Capello khó chịu là vì nó vi phạm nguyên tắc “vô tội cho đến khi được chứng minh có tội”, mà Capello đã đề cập đến bằng cụm từ “công lý dân sự”. Lý do thứ hai, không được làm nổi bật ở đây, là Capello không được tham khảo ý kiến và một quyết định mà ông không đồng ý đã được đưa ra mà không có sự chấp thuận của ông.
HLV Vincenzo Montella của Catania, Sir Alex Ferguson và Andre-Villas Boas chỉ là ba trong số nhiều HLV đã ủng hộ quyết định của Capello để lên tiếng bất bình với hành động của FA. Tất cả họ đều tin rằng việc không tham khảo ý kiến Capello là một động thái sai lầm, và sự bùng nổ của Capello không phải là một phản ứng sốc nổi đối với việc FA tước bỏ băng đội trưởng của Terry.
Tất nhiên, không phải ai cũng đồng ý với Capello. Bộ trưởng thể thao Hugh Robertson đã đưa ra ý kiến của mình về lý do tại sao ông tin rằng Capello đã sai và FA đúng: “FA đã hành động rất khôn ngoan, rất hợp lý và họ đã đưa ra quyết định đúng. Có thực sự hai điều họ phải giải quyết vào cuối tuần trước. Đó là trường hợp đạo đức, rất khó khăn vì ở đất nước này, bạn vô tội cho đến khi được chứng minh có tội, vì vậy sẽ rất khó để hành động trên mặt trận đó”.
Trong lời giải thích của mình, Robertson đã phác thảo các vấn đề liên quan đến việc tước bỏ băng đội trưởng của Terry thông qua quyết định của FA. Ông thừa nhận rằng việc sử dụng đạo đức để biện minh cho quyết định của họ sẽ khiến quyết định trở nên không hợp lý, nhưng tuyên bố rằng tính thực tế đã biện minh cho quyết định của FA.
Chờ một chút, dường như có gì đó không đúng ở đây. Tôi nghĩ đó là công việc của HLV để quyết định điều gì là thực tế cho đội bóng của mình. Nếu một HLV không thắng cùng với đội của mình, thì ông ta không làm tốt công việc của mình. Vì vậy về cơ bản, việc thực tế nằm trong mô tả công việc của một HLV, phải không?
Để sử dụng một phép so sánh, đó gần giống như một cảnh sát đến nhà của một gia đình để thông báo cho bố mẹ rằng họ có thể không còn quyền quyết định cách nuôi dạy con mình. Từ bây giờ, một hội đồng gồm những người bạn của gia đình, chỉ có tiếp xúc hạn chế với con họ, sẽ quyết định cách nuôi dạy chúng tốt nhất.
Hiển nhiên, có một phần đông dư luận đứng về phía FA và chuyện xác định xem bên nào đúng, bên nào sai 100% là không thể. Nhưng từ chuyện của Capello và trước nữa là Eriksson, Tuchel có thể rút ra 2 bài học: Một là đừng để đời tư của mình trở thành chủ đề chính; Hai là đừng đối đầu với một thế lực trả lương cho mình, và có dư luận hậu thuẫn. Chỉ có chiến thắng mới là chân ái, còn lại đều là kẻ thất bại.